Annemieke is docent muziekkusseninterventie aan de ArtEZ hogeschool en sinds 2006 praktiserend muziektherapeut. Ze geeft voornamelijk muziektherapie aan ouderen met dementie. Zodra cliënten probleemgedrag of onbegrepen gedrag vertonen en er een observatie is gedaan dat muziek een positieve invloed zou kunnen hebben, komt Annemieke in beeld.
Muziekkussen biedt interventie voor ouderen met dementie
Tijdens mijn master heb ik onderzoek gedaan naar de inzet van het muziekkussen bij ouderen met dementie.Hierdoor stuitte ik op vragen (en antwoorden) die ik graag met collega-muziektherapeuten wilde delen. Hoe lang zet je de muziek bijvoorbeeld aan? Welke muziek kies je dan? Welk materiaal gebruik je? En, hoe meet je of het effectief is? Dit heeft mij aangezet om muziektherapie te verwerken in een interventie die inmiddels erkend is door Vilans.
De muziekkusseninterventie is bedoeld voor ouderen met dementie, die verblijven op een psychogeriatrische verpleegafdeling en kampen met nachtelijke onrust. Deze interventie wordt toegepast door muziektherapeuten of getrainde zorgmedewerkers en kan door middel van gepersonaliseerde muziekmodules ondersteuning bieden bij nachtelijke onrust.
Bij het muziekkussen hoort passende muziek
Toen de Qwiek.snooze (v1) werd ontwikkeld, heb ik samen met Qwiek nagedacht over geschikte muziek om als vaste afspeellijsten bij het muziekkussen te leveren. In de praktijk is het handig als er (direct) muziek bij zit, hoewel het natuurlijk de absolute voorkeur verdient om voor elke cliënt persoonlijk te bekijken welke muziek voor hem/haar werkt. Zo is een afspeellijst ontstaan met verschillende (oud) Hollandse liedjes. Deze zijn heel herkenbaar voor ouderen met dementie (85+). Door de liedjes heel rustig te zingen en meerdere keren te herhalen, biedt de muziektherapie rust en houvast voor ouderen met dementie.
“Muziektherapie in het verpleeghuis maakt gebruik van de kracht van muziek. Muziektherapeuten proberen muziek zo in te zetten dat gedrag, stemmingen of bepaalde functies van cliënten positief beïnvloed worden.”
Wil jij ook graag aan de slag met de muziekkusseninterventie?
Dan is het goed om de muziektherapeut hierbij te betrekken. Hij/zij weet als geen ander hoe gedrag, stemmingen of bepaalde functies van cliënten positief beïnvloed kunnen worden door muziek. Een muziekkussen moet aan een groot aantal voorwaarden voldoen om ingezet te mogen worden bij mensen met dementie. De Qwiek.snooze voldoet aan al deze voorwaarden.
Deze adviezen geeft Annemieke voor een rustige nacht bij dementie:
Observeer bij nachtelijke onrust of de cliënt op muziek(therapie) reageert
Wanneer er sprake is van nachtelijke onrust bij een cliënt, is de eerste stap meestal observeren en kijken hoe en of iemand op muziek reageert. Dit verschilt erg per cliënt, de een geeft de voorkeur aan ritme of melodie, de ander juiste muzikale geluiden en liedjes.
Breng het probleem goed in kaart
Het is belangrijk om het probleem goed in kaart te brengen. Hoe vaak komt de nachtelijk onrust voor? Wat is er echt aan de hand? Werk voor het schetsen van een compleet beeld samen met de arts, psycholoog en andere collega’s. Daarnaast is het belangrijk om familie te vragen naar slaapgewoontes van vroeger.
Bepaal de juiste muziek
Bepaal, bij voorkeur in samenwerking met de muziektherapeut, welke muziek het meest geschikt is voor je cliënt. Is er geen muziektherapeut verbonden aan jullie zorginstelling? Maak dan gebruik van de Qwiek afspeellijsten die beschikbaar zijn voor de Qwiek.snooze.
Probeer het probleemgedrag te beïnvloeden
Probeer het probleemgedrag van je cliënt of de onderliggende stemming positief te beïnvloeden. Leer daarbij winst te zien in kleine positieve ontwikkelingen. Mensen die al jaren last hebben van slaapproblemen en een behoorlijke tijd last hebben van nachtelijke onrust, kunnen niet meteen de hele nacht doorslapen.
We verwachten vaak direct resultaat, maar het zit hem juist in het creëren van rituelen. Wat belangrijk is, is dat wanneer een cliënt geniet van de muziek en eindelijk even lekker een uurtje rustig op bed gaat liggen, wij als zorgprofessionals, dat ook zien als winst. Dat ook de beleving die positief beïnvloed wordt een positieve ontwikkeling is.
Evalueer, deel bevindingen & implementeer samen met collega’s
Bespreek je bevindingen vervolgens met de psycholoog en andere collega’s van het zorgteam, zodat jullie deze samen kunnen vertalen naar passende vervolgacties en adviezen voor je cliënt.
