Waarom reminiscentie toepassen bij dementie?
Oude foto’s van auto’s, schepen, reclameborden, het huishouden, schaterende baby's enz. zijn zeer geliefd bij de ouderen doelgroep. Ze zorgen voor een moment van herkenning en roepen daarmee een gevoel van geborgenheid op. Daarom zijn foto’s van vroeger een mooie tool om jouw bewoners beter te leren kennen. We leggen je uit hoe je eenvoudig reminiscentie toepast door beelden te gebruiken die aansluiten op de persoonlijke belevingswereld van jouw cliënt.
Wat is reminiscentie bij dementie?
Reminiscentie bestaat uit interventies om herinneringen aan verwerkte ervaringen op te roepen en vorm te geven.
Reminiscentie bij ouderen is een manier om de de eigen identiteit te bewaren. Het praten over positieve maar ook negatieve gebeurtenissen uit het leven helpt te herinneren wie men was en is en kan een gevoel van veiligheid en zekerheid geven.
Is reminiscentie een therapie?
Reminiscentie wordt als therapie toegepast binnen de (ouderen)zorg [1], maar ook als niet-therapeutische interventie. Ondanks dit onderscheid zien wij meestal dat reminiscentie als een gevalideerde methode binnen de ouderenzorg wordt aangeduid.
Het is daarom niet voor niets dat reminiscentie één van de vier benaderingsmethoden bij belevingsgerichte zorg is. In de ouderenzorg wordt reminiscentie dan ook frequent toegepast.
Wat is het belang van reminiscentie voor ouderen met dementie?
Als mensen met dementie verhalen vertellen over hun eigen leven, dan maakt het ze weer bewust van wie hij is, van zijn ervaringen en zijn prestaties. Dit kan heel goed zijn voor het zelfvertrouwen en de eigenwaarde. Daarnaast kan het hele prettige herinneringen oproepen en daardoor een prettig gevoel. Het doet een beroep op wat ze wel nog weten en kunnen en op hun identiteit, dit doet ze meestal erg goed. De oriëntatie in het verleden kan ook houvast geven in het heden. Het kan in groepen plaatsvinden maar ook individueel.
Indien de dementie in een vergevorderd stadium is, zal het zelf vertellen niet meer mogelijk zijn. Door het actief aanbieden van bijvoorbeeld foto’s van vroeger, is het vaak toch mogelijk om op een positieve manier in contact te komen met de bewoner. Het is dan wel van belang om goed op de hoogte te zijn van het levensverhaal van de cliënt en zo datgene aan te bieden wat de bewoner aanspreekt.
'Wanneer bijvoorbeeld een foto van vroeger wordt gebruikt als ondersteuning voor een gesprek is het belangrijk om niet naar kennis te vragen.'
Om jouw bewoner goed te leren kennen, is er vaak wel een nauw betrokken familielid die je hierbij kan helpen. Hiermee kun je samen een levensboek ontwikkelen. Speciaal hiervoor biedt Qwiek de mogelijkheid om foto’s op een USB-stick te zetten en via de Qwiek.up levensgroot te projecteren op een muur of plafond. De herinnering aan vroeger wordt hierdoor bijna levensecht.
In veel gevallen is het niet makkelijk te achterhalen waar de interesses van de bewoners liggen. Door aan de bewoner diverse oude foto’s te tonen, kun je het gesprek aangaan en erachter komen waar de interesses liggen. Let hierbij wel erop dat de vragen duidelijk zijn en niet voor verwarring zorgen bij de bewoner.
Neem bijvoorbeeld een foto van het koningshuis van toen. Wanneer je vraagt of een persoon nog weet wie dat zijn kun je iemand in verlegenheid brengen aangezien het kan zijn dat ze dit niet weten. Je kunt beter vragen wat ze van de foto vinden, zoals de kleding die iemand aanheeft, de sieraden die ze om hebben of de omgeving waarin ze staan.
Hoe je reminiscentie kunt gebruiken in groepen en individueel
Om reminiscentie toe te kunnen passen kun je naast een persoonlijk levensboek ook onze belevingsmodules gebruiken voor de Qwiek.up. Een aantal van deze belevingsmodules is zelfs speciaal ontwikkeld om Reminiscentie toe te passen (je herkent deze modules aan de oranje kleur). Deze modules bevatten uniek foto en video materiaal van vroeger. Deze kunnen zowel als groepsactiviteit worden aangeboden maar ook individueel.
Daarnaast hebben we in samenwerking met Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan de belevingsmodule “Cultuur van Nederland” ontwikkeld. Vanwege de vele positieve reacties op deze module kunnen zorgverleners die reminiscentie willen toepassen, het Reminiscentie infoblad gratis downloaden.
Reminiscentie toepassen in de praktijk - In gesprek over de cultuur van Nederland
De belevingsmodule Cultuur van Nederland geeft zorgmedewerkers, mantelzorgers en familie handvatten om gesprekken te voeren met mensen met dementie. Contact maken door vragen te stellen, goed door te vragen en écht te luisteren maakt het gebruik van deze module tot een succes.
Hoe werkt het?
Neem bijvoorbeeld het schilderij De Nachtwacht, dat tijdens de module besproken wordt. Een open, laagdrempelige vraag over iets wat op het schilderij te zien is, nodigt uit om het gesprek aan te gaan. Stel de openingsvraag: “Wat zien we op het schilderij?” Geef de persoon daarna de ruimte om na te denken over het antwoord. Wat licht meneer of mevrouw uit? Is dat bijvoorbeeld het meisje op de voorgrond, de grote trommel in de rechterhoek, de statig geklede mannen van de schutterij, of de wapens in hun handen?
Op deze manier is De Nachtwacht een tool om onderwerpen te vinden die bewoners aanspreken en interessant vinden, waarbij grotere onderliggende thema’s zoals de kindertijd, het gezinsleven, maar ook relaties of vriendschappen een concrete vorm krijgen.
"Het is verrassend wat onze bewoners delen tijdens een activiteit van Oud Geleerd Jong Gedaan.”
- Activiteitenbegeleider Vondelstede
Hieronder hebben wij een aantal linkjes gezet naar foto’s van verschillende thema’s en interessante onderwerpen.
-
Nostalgie van vroeger. Herkenbare voorwerpen, auto’s, spelletjes etc.
-
Reclame van vroeger – oude posters van producten, verkiezingen etc.
-
Koningshuis - De meeste foto’s van het koningshuis zijn niet rechtenvrij, daarom hebben wij een aantal van deze foto’s voor u bij elkaar gezet tegen een kleine vergoeding.
